Do króla – analiza i interpretacja

Stanisław August – bohater oświeceniowej satyry „Do króla”. Ignacy Krasicki posłużył się w swoim utworze ironią. Pozornie satyra krytykuje władcę. Narrator stawia mu pięć zarzutów: Stanisław August nie pochodzi z dziedzicznego królewskiego rodu, jest Polakiem, w dodatku zbyt młodym, jest za dobry dla poddanych i ceni naukę. Warto przyjrzeć się nie tylko zarzutom, ale i argumentom krytyka władcy. Narrator uważa, że osoby pochodzące z rodu królewskiego są lepsze od innych ludzi, na przykład nie muszą się uczyć, bo wszystko wiedzą. Zadaje Stanisławowi Augustowi pytanie: „Tyś królem, czemu nie ja?”

Sądzi, że dla Polski lepszy byłby król cudzoziemiec, w dodatku w sędziwym wieku, bowiem: „w zmarszczkach rozum mieszka”. Twierdzi, że władca powinien tak rządzić, aby poddani bali się go, radzi królowi: „Zdzieraj, a będziesz możnym, gnęb, a będziesz wielkim”. Jest także oburzony faktem, że Stanisław August ceni naukę i otacza się ludźmi uczonymi. Przypomina mu, że niejaki król Wizimierz (który nigdy nie istniał, o czym narrator zdaje się nie wiedzieć) nie potrafił pisać ani czytać, a jednak toczył zwycięskie walki z Duńczykami. Zarówno zarzuty, jak i argumenty kompromitują osobę mówiącą. Narratorem satyry jest typowy szlachcic – Sarmata i to właśnie jego ironicznie ośmiesza Krasicki w swoim utworze.

Przyjrzyjmy się, jaki portret króla wyłania się z satyry. To władca, któremu zależy na poddanych i pragnie, aby go kochali. Jest człowiekiem dobrym i łagodnym, marzy o „złotym wieku”, czyli o tym, aby w Polsce zapanowało powszechne szczęście. Jest wobec poddanych wspaniałomyślny, nie gnębi ich ani nie okrada. Jako osoba ceniąca naukę, otacza się wykształconymi ludźmi. Stanisław August zostaje więc ukazany jako dobry, szlachetny i mądry władca. Taki wizerunek króla wynikał może nie tyle z prawdy historycznej, ile z ideologii epoki. Oświeceniowi myśliciele, w tym Krasicki, zmierzali do przeprowadzenia reform, między innymi wzmocnienia królewskiej władzy i przeciwdziałania anarchii i konserwatyzmowi szlachty. Jednak temat niniejszej prezentacji zakłada ocenę Stanisława Augusta jako postaci literackiej, a nie rzeczywistej. A ocena ta w odniesieniu do bohatera satyry Ignacego Krasickiego jest jak najbardziej pozytywna.

Stanisław August – bohater satyry Ignacego Krasickiego „Do króla” – jest ukazany bardzo pozytywnie jako dobry i mądry władca. Na zakończenie warto dodać, że przykłady trzech różnych rządzących w pewien sposób dowodzą prawdziwości słów Katona Starszego: „Najgorszym panującym jest taki, który nie panuje nad sobą”.