Lalka ukazywała się najpierw w odcinkach w „Kurierze Codziennym”, natomiast pierwsze wydanie osobne ukazało się w 1890 roku w Warszawie. Główny bohater bardzo dużo spacerował i zwiedzał Paryż, by zapomnieć o ukochanej Izabeli.
Stolica Francji jawi się mu jako potężne miasto, w którym znajduje się wiele ulic, zaułków, wysokich budynków, sklepów z wystawami, szkół, starych zabytków, muzeów, teatrów. Wokulski zaczyna obserwować prawdziwe życie Paryża, jego przepełnione rozmawiającymi ludźmi kawiarnie, czy też modni mieszkańcy mijający się na chodnikach. Życie w tym mieście toczy się szybciej i wszystko wydaje się obce, budzi w bohaterze przerażenie, a zarazem fascynuje.
Studiując plan Paryża odnalazł pewną logikę tego miejsca. Ogromne miasto, które jeszcze niedawno budziło w nim nieuzasadniony lęk i było dla niego chaosem, stało się przejrzyste, zrozumiałe i posiadające określony cel. Pomimo że Paryż budowany był przez kilkanaście wieków, miliony ludzi, nie wiedzących o sobie to udało się im stworzyć wielki labirynt, który jest dziś całością. Wokulski porównuje stolice Francji do organizmu posiadającego stabilny kręgosłup.
Wygląd miasta jest odzwierciedleniem jego historii. Bohater podziwia również francuską pracowitość, ważny jest dla miasta podział pracy, a każda dzielnica rzemieślnicza odpowiada za produkcję innego towaru. Paryż jest również dla Wokulskiego miastem nowoczesnym, wykorzystującym nowoczesne technologie, a miejsce priorytetowe zajmuje nauka, rozwój i praca. Jego mieszkańcy są kreatywni, potrafią wykorzystywać zdobycze cywilizacji.
Dla kontrastu w powieści została ukazana Warszawa w dobie rewolucji przemysłowej, która oznaczała wzrost roli miasta i mieszczan dla państwa. W tym czasie bardzo widoczne były kontrasty społeczne. Dostrzec je można zwłaszcza w dużych miastach wraz z jej obywatelami. Literacki przykład Warszawy pokazuje nam panujący dualizm – świat biednych i świat bogatych, struktura miasta jest odbiciem struktury społeczeństwa. Bolesław Prus przedstawił bardzo rozległą panoramę życia w tym mieście w końcu XIX wieku. Samo miasto ukazał niemal z fotograficzną dokładnością. Utwór prezentuje różne grupy mieszczan – m.in. kapitalistów, finansistów, kupców, arystokrację, także mieszczaństwo polskie, niemieckie i żydowskie oraz biedotę. Każda z grup żyje w określonym miejscu – pałace, dwory, kamienice, baraki, nawet ulica. Warszawa staje się tu autonomicznym bohaterem. Jest miniaturą rzeczywistości.
Z jednej strony w „Lalce” widzimy okazałe kamienice, świat pełen rozrywek warszawskiej elity, spotkania lekarzy, liczne pałace, restauracje, sklepy z egzotycznymi przedmiotami. Ale Warszawa to również biedne, żydowskie Powiśle, miejsca brudne, cuchnące. Nie wszyscy mieszkańcy są jak Izabela; inni, np. studenci, żyją niemal w skrajnej nędzy. Miasto jest symbolem przemian, ale i labiryntem, w którym łatwo stracić własną tożsamość. Warszawa nie ma dobrego wpływu na mieszkańców. Przygnębia i wpędza w depresję Wokulskiego. Arystokrację czyni próżną, rozrzutną i przekonaną o swojej wysokiej pozycji.